Bliskość rzeki Warty miała ogromny wpływ na rozwój średniowiecznego miasta. Gorzów w tym czasie kontrolował handel między Wielkopolską i Pomorzem Zachodnim. Przed lokacja miasta w 1257 roku główny węzeł komunikacyjny mieścił się w Santoku, gdzie krzyżowały się Noteć i Warta. Bezpośrednie położenie nad rzeką pozwalało miastu czerpać liczne korzyści i przywileje.

Najstarszym znanym źródłowo było prawo składu drewna spławianego Wartą do Szczecina. Kasę miejską zasilały opłaty celne od towarów płynących Wartą, przy czym kupcy gorzowscy kierujący się na Szczecin poza Kostrzynem i Oderberg byli z takowych zwolnieni. Wykorzystując siłę wiatru, prąd rzeczny i siłę rąk ludzkich w kierunku północnym rzekę wykorzystywano do transportu wszelkich płodów rolnych i leśnych. Natomiast ze Szczecina płynęły przede wszystkim sól i śledzie. Gorzów dzięki Warcie stał się na tyle silnym handlowo miastem, że przez krótki czas przynależał do Hanzy. Oczywiście nie obyło się bez ostrej rywalizacji i licznych sporów z innymi miastami nowomarchijskimi, z Kostrzynem i Frankfurtem. Ten ostatni miał najtrudniejsze zadanie, bowiem szukał sposobu, aby zmusić kupców by nadrabiając drogi i płynąc pod prąd zawijali do jego portu i tam wystawiali swoje towary na sprzedaż. Doszło do tego, że w Gorzowie ograniczono prawo składu na korzyść Kostrzyna, a krótko potem całkowicie zlikwidowano. Zakaz jednak nie mógł dotyczyć polskich towarów, toteż przez jakiś czas królowie polscy byli patronami handlowymi kupców gorzowskich. Spory handlowe na rzece rozwiązał układ w Trzebiszewie zawarty w 1618 roku, bardzo korzystny dla Gorzowa. Uwolniono rzekę Wartę od opłat celnych z prawem składu w Gorzowie.

Niestety wojna 30-letnia na długi czas wstrzymała żeglugę na Warcie blokując tym samym ewentualne korzyści jakie miałoby miasto z tego porozumienia. Dla rozwoju żeglugi nadwarciańskiej niezwykle ważna była inwestycja przeprowadzona za rządów Fryderyka II a mianowicie wybudowanie w latach 1773-1774 Kanału Bydgoskiego. Nad całością czuwał tajny radca króla Franz von Brenhenhof, który wcześniej nadzorował budowę melioracji wokół Gorzowa. Poprzez kanał miasto uzyskało dostęp do Pomorza Gdańskiego. Rynki zbytu dla gorzowskich kupców poszerzyły się po rozbiorach Polski, kiedy Warta znalazła się w obrębie jednego organizmu państwowego, a handel na niej został uwolniony od wszelkich ograniczeń celnych. Krokiem milowym w żegludze był w XIX wieku wynalazek maszyny parowej, a potem silnika spalinowego. Tradycyjna żegluga wykorzystująca barki żaglowe i statki spławiane z prądem rzecznym zastąpiona została holownikami poruszanymi maszynami parowymi, a później silnikami spalinowymi. W 1819 roku powstał plan regulacji rzeki. Pierwszym uspławnionym fragmentem był odcinek Gorzów – Kostrzyn. Ruszyła żegluga towarowa i co ważne osobowa.

Za początek żeglugi osobowej na Warcie uznaje się przepłynięcie przez Gorzów w 1847 roku parowca kołowego Stanislaus. Odbył się również próbny rejs w kierunku Santoka lecz statek utknął na mieliźnie, zaś pasażerowie musieli na pieszo wracać do Gorzowa. Kursy w kierunku Kostrzyna odbywały się dwa razy w tygodniu o godzinie 5:00 rano. W 1896 roku w Gorzowie wybudowano port zimowy i stocznię. Gospodarczą rolę rzeki w dziejach Gorzowa podkreślają liczby. W 1927 roku łącznie przez miasto przetransportowano 147200 ton towarów, spławiono 20400 ton drewna, przewieziono 126000 osób. W przypadku rodzaju transportowanych towarów do Gorzowa napływały przede wszystkim surowce energetyczne, drewno, kamienie budowlane, drogowe, tłuczeń, juta, podkłady kolejowe, półfabrykaty żelazne. Z Gorzowa wypływały drewno, zboże, przędze. Historycznymi wydarzeniami usprawniającymi żeglugę i komunikację było wybudowanie mostów nad Wartą. Żelaznego kolejowego w 1898 roku i żelbetonowego zwanego mostem Gerloffa w 1926 roku, który zastąpił drewniany.

Wraz z żeglugą osobową rozwinęły się rekreacja i sport. Powstały zorganizowane kąpieliska, na rzece swoje umiejętności doskonalili kajakarze, wioślarze, żeglarze. W Gorzowie odbywały się bardzo popularne wówczas zawody regatowe. Miasto na przestrzeni dziejów doskonale wykorzystywało bliskość rzeki, był to stosunkowo do przewożonych ilości towarów tani, a przy tym i bezpieczniejszy niż drogi lądowe transport. Istniało gospodarcze połączenie z Morzem Bałtyckim, północnym Pomorzem Zachodnim, Gdańskim, Wielkopolską, Śląskiem, Saksonią. Dzięki żegludze pasażerskiej można było dotrzeć do wielkich miast jak Poznań, Bydgoszcz, Gdańsk, Toruń i w dół rzeki Kostrzyn, Frankfurt nad Odrą, Berlin, Szczecin. Rzeka silnie wpisała się w krajobraz kulturowy miasta Gorzowa, była warunkiem jego prosperity, wiele jej zawdzięczał przemysł gorzowski, bowiem zanim pojawiły się połączenia kolejowe był to jedyny sposób ciężkiego transportu. Niejednokrotnie rzeka sama w sobie stanowiła zagrożenie poprzez bardzo liczne odnotowane źródłowo powodzie, lecz równie szybko pomagała się mieszkańcom dźwignąć po katastrofach przynosząc realne dochody i ułatwienia. Była przedmiotem wielu przedstawień ikonograficznych. Temat rzeki praktycznie zdominował rysunek, malarstwo i fotografię związaną z Gorzowem. Dziś rzeka dalej pozostaje źródłem inspiracji artystycznych tylko w niewielkim stopniu wykorzystywane są jej możliwości rekreacyjno-sportowe, gospodarczo prawie nie istnieje. A przecież jak dawniej mogłaby być źródłem bogactwa miasta. Warto dostrzec Wartę.

Proximity to the Warta River had a huge impact on the medieval city’s development. At that time, Gorzów controlled trade between Greater Poland and Western Pomerania. Before the city’s incorporation in 1257, the main transportation hub was located in Santok, where the Noteć and Warta rivers intersected. Its direct location on the river allowed the city to enjoy numerous benefits and privileges.
The oldest known source was the right to store timber floated down the Warta River to Szczecin. The city’s coffers were supplied with customs duties on goods flowing down the Warta, while Gorzów merchants heading for Szczecin outside Kostrzyn and Oderberg were exempt from such duties. The river was used to transport all kinds of agricultural and forestry crops, taking advantage of wind power, river current and the power of human hands in the northern direction. On the other hand, salt and herring flowed primarily from Szczecin. Thanks to the Warta, Gorzów became such a commercially strong city that for a short time it belonged to the Hanseatic League. Of course, it was not without fierce rivalry and numerous disputes with the other New Marches cities, Kostrzyn and Frankfurt It came to the point that the right of storage in Gorzów was restricted in favor of Kostrzyn, and shortly thereafter abolished altogether. However, the ban could not apply to Polish goods, so for some time Polish kings were trade patrons of Gorzów merchants. Trade disputes on the river were resolved by the Trzebiszew Treaty concluded in 1618, which was very favorable to Gorzów. The Warta River was freed from customs duties with the right to store in Gorzów.
Unfortunately, the 30-year war halted shipping on the Warta River for a long time, blocking any possible benefits the city would have had from this arrangement. Extremely important for the development of navigation on the Warta was an investment carried out during the reign of Frederick II, i.e. the construction of the Bydgoszcz Canal in 1773-1774. The project was supervised by the king’s secret advisor Franz von Brenhenhof, who had previously supervised the construction of land reclamation around Gorzów. Through the canal, the city gained access to Gdańsk Pomerania. A milestone in shipping was the invention of steam engines and later the internal combustion engine in the 19th century. Traditional navigation using sailing barges and ships floated downstream was replaced by tugs moved by steam engines and later by internal combustion engines. In 1819, a plan was drawn up to regulate the river. The first improved passage was the Gorzów-Kostrzyn section. Freight and, importantly, passenger shipping began.
The passage of wheeled steamer Stanislaus through Gorzów in 1847 is considered the beginning of passenger shipping on the Warta. There was also a trial cruise in the direction of Santok, but the ship ran aground, while passengers had to return to Gorzów on foot. Courses in the direction of Kostrzyn were held twice a week at 5:00 am. In 1896, a winter port and shipyard were built in Gorzów. The economic role of this river in the history of Gorzów is underscored by numbers. In 1927, a total of 147200 tons of goods were transported through the city, 20400 tons of timber were floated, and 126000 people were transported. In terms of the type of goods transported, Gorzów received mainly energy resources, timber, building stones, road stones, ballast, jute, railroad sleepers, and semi-finished iron products. Timber, grain, yarns flowed out of Gorzów. Historical events that improved shipping and communication were the construction of bridges over the Warta River. An iron railroad in 1898 and a reinforced concrete, known as the Gerloff Bridge, in 1926, which replaced a wooden one.
Along with passenger shipping, recreation and sports developed. Organized bathing beaches were formed, canoeists, rowers and sailors improved their skills on the river. Gorzów hosted race competitions, which were very popular at the time. Throughout history, the city took excellent advantage of the proximity of a river, it was relatively cheap to transport quantities of goods, and safer than land roads. There was an economic connection to the Baltic Sea, northern West Pomerania, Gdańsk, Greater Poland, Silesia, Saxony. Passenger shipping allowed access to big cities like Poznań, Bydgoszcz, Gdańsk, Toruń and down the river to Kostrzyn, Frankfurt on the Oder, Berlin, Szczecin. The river was strongly inscribed in the cultural landscape of Gorzów. It was a condition of its prosperity, much to its credit was owed by the Gorzów industry, as before the appearance of railroad connections it was the only way of heavy transport. Repeatedly the river itself posed a threat through the very numerous source-recorded floods, but it was equally quick to help residents recover from disasters by bringing real income and facilities. It was the subject of many iconographic representations. The subject of river practically dominated the drawing, painting and photography related to Gorzów. Today, the river continues to be a source of artistic inspiration, but its recreational and sporting possibilities are used only to a small extent. In terms of economy, it is almost non-existent. However, as before, it could be a source of wealth for the city. The Warta is worth taking note of.